Wywiad antykomunistyczny

"(...)Wywiad antykomunistyczny był prowadzony na szeroką skalę, choć oczywiście była to działalność wymagająca niezwykłej dyskrecji. Na działalność wywiadowczą składały się: infiltracja struktur komunistycznych poprzez instalowanie własnych ludzi pod przykrywką działaczy robotniczych, werbunek działaczy komunistycznych jako agentów, gromadzenie i analiza uchwał, instrukcji oraz wszelkiej dokumentacji wytwarzanej przez struktury PPR i jej wojskowych przybudówek. Dzięki tej działalności niepodległościowcy dysponowali pełnym rozpoznaniem struktur komunistycznych PPR i GL-AL, bogatą kartoteką działaczy oraz wiedzą na temat ich zamierzeń. Także zrzutkowie z ZSRS byli ewidencjonowani i rozpracowywani. Trudno jednocześnie ocenić stopień penetracji przez NSZ i AK równoległych do polskojęzycznych struktur NKWD i sowieckiego wywiadu wojskowego.

 

 

 

Najbardziej rozbudowanymi komórkami zajmującymi się gromadzeniem informacji o podziemiu sowiecko- komunistycznym były: Referat 999 kontrwywiadu AK o kryptonimie "Korweta" oraz Referat Żydowsko- Komunistyczny IVC wywiadu NSZ.

 

"Korweta" została powołana do życia w lipcu 1940 r. Swoje zadania wywiadowcze realizowała poprzez własną sieć agentów, nasłuch radiowy, analizę prasy komunistycznej. Jej działalnością kierował profesor ASP Stanisław Ostoja- Chorstowski "Just." Żołnierze "Korwety" badali nie tylko działalność PPR, GL-AL i sowieckiej partyzantki, lecz także innych organizacji skrajnie lewicowych, które mogły być inspirowane, penetrowane i przejmowane przez komunistów.

 

W Archiwum Akt Nowych zachowały się liczące ponad 800 kart, Raporty o stanie "K", które pisane od zimy 1941 do wiosny 1944 r. zawierały przekrojowe informacje o działalności różnych agend i oddziałów partyzanckich sowiecko- komunistycznych na terenie ziem polskich. Można zatem przypuszczać, że "Korweta" albo miała swoich własnych informatorów terenowych, albo zbierała informacje za pośrednictwem lokalnych struktur kontrwywiadowczych AK. Niewykluczone, że korzystała również z informacji otrzymywanych od innych organizacji, np. NSZ, Porozumienia Antykomunistycznego Henryka Glassa.

 

Niezależnie od prac "Korwety na pozyskiwanie informacji dotyczących sowieciarzy i lokalnych komunistów nastawione były wszystkie struktury wywiadowcze AK. Analizując archiwalia pozostałe w kontrwywiadzie Obszaru Warszawskiego, szczególnie przygotowywane co dwa tygodnie raporty z Warszawy i okolic, w których znajduje się specjalna sekcja zatytułowana "Komuna", widać pokaźne zbiory informacji na temat aktywistów komunistycznych, ich działalności oraz problemów z przenikaniem komunistów i osób o poglądach komunizujących do struktur organizacji niepodległościowych. W raportach znajdują się także informacje o stanie penetracji szeregów AK przez komunistów, o przekazywaniu raportów wywiadowczych do PPR oraz o poszczególnych żołnierzach i oficerach AK, których postawa w oczach informatorów kontrwywiadu, jest podejrzana.

 

Podobną do "Korwety" metodę pracy stosował Referat IVC wywiadu NSZ kierowany przez przedwojennego dziennikarza i członka ONR, Antoniego Szperlicha "Wróblewskiego". Do zadań pracowników referatu należało rozpracowywanie działalności komunizujących organizacji podziemnych, które sytuowały się na lewo od PPS- WRN, tzn. do początków 1942 luźnych grup komunistycznych, środowisk działaczy KPP, a z czasem: RPPS, PPR, ZWM, GL-AL oraz radykalnej części SL i BCh. Swoją działalnością komórka obejmowała Warszawę, jako centrum akcji komunistycznej na ziemiach polskich. Szperlich miał prawo prowadzić rozpracowania poza terenem Warszawy za pośrednictwem oficerów wywiadu odpowiedzialnych za zwalczanie komunistów.  Zlecenia rozpracowań były przekazywane w teren za pośrednictwem szefa Centralnej Służby Wywiadowczej NSZ, Witolda Gostomskiego "Huberta".  Poza penetracją struktur organizacji komunistycznych i komunizujących referat miał antykomunistyczny miał także dostarczać opracowania dotyczące dyskusji wewnątrz władz tych organizacji, odpisy instrukcji wewnętrznych i zewnętrznych, przygotowywanych i realizowanych akcji zbrojnych oraz lokalizować miejsca stacjonowania komunistycznych oddziałów zbrojnych."

Za: Dodatek specjalny IPN, Antykomunizm Polski Podziemnej 1939- 1945, [w:] "Niezależna Gazeta Polska", nr 7/2009, s. 2-3.