Złoty wiek, Zygmunt I Stary na tronie Rzeczypospolitej,

avatar użytkownika Michał St. de Zieleśkiewicz

    Czterysta sześćdziesiąt lat temu zmarł w dniu 1 kwietnia 1548 roku w Krakowie, Król Polski i Wielki Książe Litewski Zygmunt I później zwany Starym. Był przedostatnim  synem Kazimierza IV  Jagiellończyka  i Elżbiety Rakuszanki.

 
     Nigdy nie przewidywał,  że może zostać Królem. Więc nigdy nie poświęcał swej uwagi problemom rządzenia państwem. Urodził się wszechstronnie uzdolnionym w dziedzinie nauki. Znał pięć języków, zajmował się kulturą, sztuką. Matka Elżbieta Rakuszanka już w dzieciństwie zapewniła mu bardzo dobrych nauczycieli: Jana Długosza herbu Wieniawa, historyka, polityka , dyplomaty.Filipa Kallimacha, Włocha, wybitnego humanisty.
 
     Rodzice Zygmunta, Kazimierz Jagiellończyk, Król Rzeczypospolitej i Wielki Książe Litewski panował w latach 1447-1492. Matka Elżbieta Rakuszanka, była   Córka króla niemieckiego i węgierskiego Albrechta II Habsburga i Elżbiety Luksemburskiej, córki cesarza Zygmunta Luksemburskiego.Była kobietą wszechstronnie wykształconą. Miała olbrzymi wpływ, pozytywny na politykę swego męża Kazimierza IV Jagiellończyka. Do historii Polski weszła jako "matka królów"
    Zygmunt, nie mogąc liczyć na tron, młodość spędził w Budzie, na dworze swego starszego brata Władysława Jagiellończyka,króla Węgierskiego i Czeskiego. Wiódł tam żywot nazwijmy to, używając współczesnego języka "playboy'a".
W Budzie zapoznał się ze sztuką renesansu.
 
     W 1498  roku otrzymał od swego brata Księstwo Głogowskie.W 1501 roku Księstwo Opawskie. W 1504 roku został namiestnikiem Śląska i Łużyc. Po śmierci swego brata Aleksandra Jagiellończyka, został obrany przez Radę Wielkoksiążęcą 20 października 1506 roku Wielkim Księciem Litewskim. Był to dla Zygmunta dobry Omen. Litwa będzie mu wierna. 
 
      Sejm Piotrkowski obiera go Królem 8 grudnia 1506 roku.
 
 Koronowany w Katedrze wawelskiej 24 stycznia 1507 roku.Aktu koronacji dokonał Arcybiskup Gnieźnieński i Prymas Polski Andrzej Boryszewski herbu Poraj.
 
Już na początku swego panowania, Litwa daje mu przyzwolenie na wojnę z Wielkim Księstwem Moskiewskim, co pozwoliło Litwie zachować status quo.
 
       Do 1511 roku żył w konkubinacie z Katarzyną Telniczanką , Ochstat de Thelnicz która urodziła mu trójkę dzieci.
 
Żeni się w 1512 roku z Barbarą Zapolyą. Ceremonia ślubna odbywa się 8 lutego w Katedrze na Wawelu.
 Pierwszy od 1454 r. ślub w tej katedrze. Kronikarze wspomina, że nie obyło się bez kłopotów: zaginął opis przebiegu ceremonii, a nikt nie pamiętał jak powinien odbyć się taki ślub. W pośpiechu przygotowano potrzebne dokumenty
 
 
     Barbara Zapolya, była córką pana na Trenczynie, hrabiego spiskiego, wojewody siedmiogrodzkiego Stefana Zapolyi i Jadwigi Cieszyńskiej z Dynastii Piastów. Ślub z Barbarą, miał usamodzielnić Zygmunta od wpływów Habsburgów. Później bedzie się znosił z Francją, celem zawarcia przymierza przeciw Habsburgom.
 
   Brat i poprzednicy na tronie Polskim, zostawili skarb pusty.Główne długi to zaległy żołd w wysokości 67 tysiecy złotych.
 
W wyniku spokojnych rządów, doboru dobrych urzędników, powoli Zygmunt I pozbywa się długów. Pomaga mu sprawnie przeprowadzona reforma ceł. Roździelenie wydatków publicznych od własnych. Wzmocnienie mennicy krakowskiej. Zamiar ujednolicenia praw w całym kraju correctura iurium w oparciu o Kodeks Łaskiego, odrzuca sejm w 1534  roku.
 
 W 1526 roku włącza do Korony Mazowsze.
 
      Mimo problemów z Habsburgami i Księstwem Moskiewskim, najważniejszym problemem są Krzyżacy, popierani przez Moskwę. W 1519 roku Zakon odmawia płacenia lenna. Król decyduje sie na wojnę. W jej wyniku mocą traktatu krakowskiego, król przypieczętowuję go Hołdem. W dniu 10 kwietnia 1525 roku państwo Krzyżackie przestaje istnieć. Wielki Mistrz Albrecht Hohenzollern, siostrzeniec polskiego Króla, jako Polski lennik stał się dziedzicznym księciem Prus.Król niegdyś zafascynowany renesansem, przebudowuje w tym stylu Wawel. Powstaje wiele cennych zabytków.
 
    Po porodzie córki Anny,umiera żona Barbara  w dniu  2 października 1515 r na padaczkę.To na cześć ukochanej zony Barbary, tworzy Słynną Kaplice Zygmuntowską.
 
W dniu 18 kwietnia 1518 roku  żeni się ponownie, tym razem  z Boną Sforza d'Aragona .Bona była córką Giana Galeazza Sforzy i Izabeli Aragońskiej. Była kobietą wszechstronnie wykształconą. Wywierała olbrzymi wpływ na swego męża Zygmunta Starego. W Polsce stworzyła własne stronnictwo polityczne, co nie przypadło do gustu polskiej szlachcie. Była śmiertelnym wrogiem Hohenzollernów, Radziwiłłów, którzy knowali przeciw Polsce. Krzyżaków, których chciała włączyć do Korony.
W wyniku elekcji vivente rege z życia zapewnia swemu małoletniemu synowi Augustowi  tron wielkoksiążęcy na Litwie w  1522, jak i tron polski w 1529 roku.
 
Umiera w Krakowie  1 kwietnia 1548 roku. Miał lat 81. Królem był lat 41.
 
Był wielka postacią na tronie Rzeczypospolitej

napisz pierwszy komentarz