Przemówienie Ministra Józefa Becka,

Gursztyn w rocznicę przemówienia Becka: Jedyny jego błąd polegał na tym, że Hitler nie działał racjonalnie

Biorąc pod uwagę konsekwencje, warto było?

II wojna światowa to tragedia dla świata, ale dla Polski była jedynym sposobem na ocalenie. W przeciwnym razie, byłoby tak jak w XVIII wieku, kiedy Polska zniknęła z mapy Europy, a światowe mocarstwa przyjęły to z milczącą zgodą. W trakcie wojny spotkał nas straszny los. Ale nie jest powiedziane, że nie byłoby gorszego scenariusza. Powiem coś, co na pierwszy rzut oka może szokować. Polska poniosła, jeśli chodzi o straty ludnościowe, stosunkowo małe straty wojenne. Liczba obywateli polskich zabitych w wyniku działań wojennych to ok. 300-400 tysięcy osób. Cała reszta to ofiary terroru, który nie miał związku z działaniami wojennymi. Trudno obwiniać o to stronę polską, a wiele osób niestety to robi. Moim zdaniem świadczy to albo o ich idiotyzmie, albo o złej woli. Hitlerowi stawiły opór również inne kraje, np. Belgia, Holandia czy Francja. Tam też strzelano do żołnierzy Wermachtu i tam też odrzucono niemieckie ultimatum, a Niemcy nie mordowali tam masowo cywilów. Ci, którzy obwiniają Polskę o 6 milionów ofiar, tak naprawdę przyjmują hitlerowską logikę, że jesteśmy podludźmi. Jest też argument, że w krajach, które kolaborowały z III Rzeszą, zginęło mniej Żydów. To prawda, ale tam też ginęli i to z rąk struktur kolaboracyjnych. Od nas też Niemcy wymagaliby, abyśmy brali czynny udział w Holokauście.

5 maja 1939 r., w odpowiedzi na wystąpienie Hitlera, minister Józef
Beck w przemówieniu wygłoszonym na posiedzeniu plenarnym
Sejmu stwierdził:

Układ polsko-niemiecki
z 1934 r. był układem o wzajemnym szacunku i dobrym sąsiedztwie, i jako
taki wniósł pozytywną wartość do życia naszego państwa, do życia Niemiec
i do życia całej Europy. Z chwilą jednak, kiedy ujawniły się tendencje,
ażeby interpretować go bądź to jako ograniczenie swobody naszej
polityki, bądź to jako motyw do żądania od nas jednostronnych,
a niezgodnych z naszymi żywotnymi interesami koncesji stracił swój
prawdziwy charakter.

Odnosząc się
do faktu, że Rzesza Niemiecka uznała porozumienie zawarte przez Polskę
z Wielką Brytanią za zerwanie układu z 1934 r., minister Beck mówił:

Dla
najprościej rozumującego człowieka jest jasne, że nie charakter, cel
i ramy układu polsko-angielskiego decydowały, tylko sam fakt, że taki
układ został zawarty. A to znów jest ważne dla oceny intencji polityki
Rzeszy, bo jeśli wbrew poprzednim oświadczeniom Rząd Rzeszy
interpretował deklarację o nieagresji, zawartą z Polską w 1934 r., jako
chęć izolacji Polski i uniemożliwienia naszemu państwu normalnej,
przyjaznej współpracy z państwami zachodnimi - to interpretację taką
odrzucilibyśmy zawsze sami.

Przechodząc do kwestii niemieckich żądań stwierdzał:

Z chwilą,
kiedy po tylokrotnych wypowiedzeniach się niemieckich mężów stanu,
którzy respektowali nasze stanowisko i wyrażali opinie,
że +to prowincjonalne miasto nie będzie przedmiotem sporu między Polską
a Niemcami+, słyszę żądanie aneksji Gdańska do Rzeszy, z chwilą, kiedy
na naszą propozycję, złożoną dnia 26 marca, wspólnego gwarantowania
istnienia i praw Wolnego Miasta nie otrzymuję odpowiedzi, a natomiast
dowiaduję się następnie, że została ona uznana za odrzucenie rokowań -
to muszę sobie postawić pytanie, o co właściwie chodzi? Czy o swobodę
ludności niemieckiej w Gdańsku, która nie jest zagrożona, czy o sprawy
prestiżowe - czy też o odepchnięcie Polski od Bałtyku, od którego Polska
odepchnąć się nie da!

Swoje wystąpienie minister Beck zakończył słowami:

Pokój
jest rzeczą cenną i pożądaną. Nasza generacja, skrwawiona w wojnach,
na pewno na okres pokoju zasługuje. Ale pokój, jak prawie wszystkie
sprawy tego świata, ma swoją cenę wysoką, ale wymierną. My w Polsce nie
znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę. Jest jedna tylko rzecz w życiu
ludzi, narodów i państw, która jest bezcenna: tą rzeczą jest honor.