Polska podobno suwerenna - XVIII wiek

  Wysłuchałam dzisiaj /6.12.2011/ wykładu profesor Zofii Zielińskiej z Instytutu Historycznego UW. Odbył się, tak jak poprzednie z tego cyklu w pomieszczeniach kościoła przy pl Grzybowskim w Warszawie /początek godz 18:00/. Był to już drugi wykład pani profesor, który miałam przyjemność wysłuchać. Pierwszym była prelekcja o tym jak doszło do Sejmu Czteroletniego i uchwalenia Konstytucji 3-go Maja wygłoszona na Patriot Party zorganizowanym w dniu 12.05.2011 przez Samorząd Studentów UW. Obecnie była mowa o czasach nieco wcześniejszych od abdykacji w roku 1706 króla Augusta II Sasa do Sejmu Czteroletniego.

  Prof. Zofia Zielińska podkreśliła, ze trudno jest dokładnie stwierdzić, kiedy Polska faktycznie utraciła suwerenność. Czy było to w roku 1706, gdy król August II abdykował z polskiego tronu, czy w 1709, gdy po bitwie pod Połtawa car łaskawie zgodził się by znów był on królem w zamian za prawo Rosji do wtrącania się w wewnętrzne sprawy naszego kraju. Od tego czasu przez kilkadziesiąt lat zależność od Rosji wciąż się pogłębiała, odbył się słynny Sejm Niemy, gdy Rosjanie stali się rozjemcami w sporach miedzy królem, a konfederatami. Rosja stała się gwarantem ustroju Polski i uniemożliwiała wszystkie próby jego zreformowania. Wojska rosyjskie w 1733 obaliły wybranego w wolnej elekcji Stanisława Leszczyńskiego i zainstalowały na tronie Augusta III Sasa. Liczebność wojska polskiego była ograniczona przez traktaty z Rosja do 24 000, a faktycznie wynosiła kilkanaście tysięcy. Z Rosją współpracowały Prusy odnawiając wciąż przymierze z Rosją zawarte w celu niedopuszczenia do odbudowy państwa polskiego.

  Jakie były przyczyny tego stanu rzeczy? Zofia Zielińska widzi je przede wszystkim w wojnach w XVII wieku, ze Szwecja /Potop/, Rosją, Turcja i Kozakami. Wyludniły one i zrujnowały kraj. Śmiertelnym ciosem była jednak Wojna Północna, która spowodowała jeszcze większe straty, a postawa zwycięskiej Rosji /oraz Prus i w mniejszym stopniu Austrii/ nie pozwoliła się po niej pozbierać. Swoją rolę odegrała też prywata i sprzedajność magnatów oraz nieufność szlachty wobec króla i jej strach przed możliwym absolutyzmem.

  W dość dobrym świetle przedstawiła prelegentka króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, zwracając uwagę na to, że starał się on wprowadzać pewne reformy i zawiązać sojusz ze średnia szlachta przeciw magnatom. Po wykładzie odbyła się dyskusja. Pytano o rolę mniejszości religijnych i narodowych, konfederacje barska, a także o fałszowanie polskich pieniędzy rzez Prusy. To ostatnie było możliwe i trwało przez długi czas, bo w ręce żołnierzy pruskich wpadły stemple służące do produkcji polskiej monety. Rozmawiano też o roli edukacji, Szkoły Rycerskiej, pijarów , jezuitów i Komisji Edukacji Narodowej oraz o ówczesnej reformie uniwersytetów w Wilnie i Krakowie.

  Dzisiejsze spotkanie zakończyło się po 20:30, wzięło w nim udział ok. 70 osób. To był już piąty wykład z cyklu zorganizowanego przez SPJN, poprzedni opisałam /TUTAJ/.

  WAŻNE !!! W rozkładzie styczniowym zaszła zmiana. Wykład prof Andrzeja Nowaka będzie 24.01 /zamiast 10.01/, natomiast 10.01 będzie prelekcja ks. dr Mirpsława Nowaka o kulturze polskiej XVIII w. /Wszystkie wykłady cyklu zaczynają się o godz 18:00/.