Nowe Ateny, pierwsza polska encyklopedia
Michał St. de Z..., pt., 12/04/2013 - 10:40
Dwieście pięćdziesiąt lat temu,. 7 kwietnia 1763 roku zmarł w Firlejowie
ksiądz Benedykt Joachim Chmielowski herbu Nałęcz
Autor Nowych Aten, pierwszej polskiej encyklopedii, albo Akademia wszelkiej scjencji pełna, na różne tytuły jak na classes podzielona, mądrym dla memoryału, idiotom dla nauki, politykom dla praktyki, melancholikom dla rozrywki erygowana
Kanonik katedralny w Kijowie, dozywotni proboszcz Firlejowa
Katedra rzymskokatolicka pw. św. Zofii w Kijowie
Sancta Sophia, Capitulo et Canonicis Cathedralis Ecclesiae Kioviencis
Sancta Sophia, Capitulo et Canonicis Cathedralis Ecclesiae Kioviencis
Nowe Ayteny
ALIAS
O BOGU, BOŻKÓW MNÓSTWIE, SŁÓW PIĘKNYCH WYBORZE,
KWESTYJ CUDNYCH WIELE, O SYBILLÓW ZBIORZE,
O ZWIERZU, RYBACH, PTAKACH, O MATEMATYCE,
O CUDACH ŚWIATA, LUDZI RZĄDACH, POLITYCE,
O JĘZYKACH I DRZEWACH, O ŻYWIOŁACH, WIERZE,
HIEROGLIFIKACH, GADKACH, NARODÓW MANIERZE,
CO KRAJ KTÓRY MA W SOBIE DZIWNYCH CIEKAWOŚCI,
CAŁY ŚWIAT OPISANY Z GRUNTU W SŁÓW KRÓTKOŚCI.
CO WSZYSTKO STAŁO SIĘ WIELKĄ PRACĄ AUTORA TU ENIGMATICE WYRAŻONEGO:
IMIĘ WIOSNA ZACZYNA WIELKIEJ NOCY BLISKO
GŁOWĘ W PIWIE I MIODZIE ZAWRACA NAZWISKO.
TO JEST
PRZEZ XIĘDZA BANEDYKTA CHMIELOWSKIEGO
DZIEKANA ROHATYŃSKIEGO, FIRLEJOWSKIEGO,
PODKAMIENIECKIEGO PASTERZA
Jeślim Autor, w czym zbłądźił, choć ostrożny, raczy
Dyssymulować Mądry, Nieuk nie obaczy.
W Druku też bez errorów nie iest Xięga żadna:
Te mądremu poprawić, lub przebaczyć snadna.
Dyssymulować Mądry, Nieuk nie obaczy.
W Druku też bez errorów nie iest Xięga żadna:
Te mądremu poprawić, lub przebaczyć snadna.
Ciekawostki z Nowych Atem:
"Liczba 16 znaczy wiek swawolny i rozkosz, iż od lat 16 ludzie swawolić zaczynają".
"koń jaki jest każdy widzi".
„Smoka pokonać trudno, ale starać się trzeba"
"U kogo Oczy wielkie, ten ma być leniuch; u kogo małe, ma być dowcipny, frantowaty. U kogo leniwe, powoli się obracające, denotant tępy w nim dowcip, i bojaźliwego serca; a prędko latające świadczą obrót, dowcip, odwagę. U kogo czarne, ten amorów niewolnik i gorący".
Wydana latach 1745-1746; drugie, uzupełnione i rozszerzone, w latach 1754-1756.
Encyklopedia "Nowe Ateny" ks. Chmielowskiego ma układ rzeczowy, tj. hasła nie są ułożone alfabetycznie, lecz pogrupowane na działy tematyczne.
Za pierwszą encyklopedie wydana w Europie przyjmuje się "Lexicon technicum, " z 1704 roku, opracowaną przez Johna Harrisa.
Pierwszą encyklopedią powszechną była francuska Encyclopédie, której edytorami byli Jean d'Alembert i Denis Diderot. Encyklopedia ta została ukończona w 1772
Innymi slowy nasza "Nowe Ateny" księdza Benedykta Chmielowskiego, wydana w latach 1745-1746 nie ustępowała Europie Zachodniej
W roku 1728, napisał i wydał modlitewnik "Bieg roku całego" który doczekał się licznych wydań
Był twórcą herbarza Zbiór krótki herbów polskich oraz wsławionych cnotą i naukami Polaków wydanego w 1763 roku
Był autorem książek tej miary co:
Ucieczka przez świętych do Boga 1730 rok
Panteon albo świątnica,
- Michał St. de Zieleśkiewicz - blog
- Zaloguj się, by odpowiadać
Etykietowanie:
9 komentarzy
1. Szanowny Panie Michale
pęknie dziękuję za przywrócenie pamięci o pierwszej polskiej encyklopedii i jej Autorze.
Jaki piękny język i skromność Autora :
"Jeślim Autor, w czym zbłądźił, choć ostrożny, raczy
Dyssymulować Mądry, Nieuk nie obaczy.
W Druku też bez errorów nie iest Xięga żadna:
Te mądremu poprawić, lub przebaczyć snadna."
Maryla
------------------------------------------------------
Stowarzyszenie Blogmedia24.pl
2. Do Pani Maryli
Szanowna Pani Marylo,
Pięknie dziękuję.
Szkoda, że takich dewiz nie mają premier Tusk i jego sługa Maciej Lasek, który na twitterze cwierka o kisielu i seksie miast o przyczynach katastrofy.
Tylko czekać, kiedy telewizje, które z naszych podatków dostały miliony na głoszenie propagandy Anodiny, żony byłego premiera Rosji, Primakowa, który wcześniej nazywał się Jewgienij Finkelstein, zaproszą na ekspertów:
ciupakównę
szczukównę
sipowicza
hołdysa
Ukłony moje najniższe
Michał Stanisław de Zieleśkiewicz
3. A mnie się TO podoba:
CO W POLSZCZE jest ZŁEGO?
Złe są Rządy i złe drogi w Polszcze, złe i mosty.
Złych ludzi jest bez liczby, że nie mają chłosty.
Ja się zdumiewam, że Zbigniew Herbert wciąż aktualny. A ks. Benedykt Chmielowski jescze bardziej...
4. Do Pani Guantanamery
Szanowna Pani Guantanamero,
To świadczy o naszej Słowiańskiej inteligencji, zainteresowaniach wielkim Światem.
Czy to nie są wspaniałe wypowiedzi:
"Liczba 16 znaczy wiek swawolny i rozkosz, iż od lat 16 ludzie swawolić zaczynają".
"koń jaki jest każdy widzi".
„Smoka pokonać trudno, ale starać się trzeba"
Z. Herbert:
A zakopać cara ze złotym tronem – żal.
Kobiety śmieją się, kiedy mogą, i płaczą, kiedy chcą.
Ukłony
Michał Stanisław de Zieleśkiewicz
5. Stwierdzenie, że
„Smoka pokonać trudno, ale starać się trzeba" jest cudne! Rysunki smoków też...:)
Ale nic ne przebije tych dróg co zostały trafnie zdiagnozowane w XVIII wieku i do dzisiaj się nie zmieniły:)
I chłosta też by się przydała:)
No a ta zależność poczucia humoru od wielkości oczu - chyba dopasował ją Autor do siebie:) Tak
sądzę po obejrzeniu portretu...
Oj, dobrze, że Pan tę encyklopedię przypomniał.
Pozdrawiam.
6. Do Pani Guantanamery
Szanowna Pani Guantanamero,
Cieszę się , ze przypadł Pani do gustu XVIII wieczny księżulo z temperamentem.
To powiedzenie o smoku można porównać do propagandy Tusku i jego szemranej ferajny.
Bzy już pąki puszczają.
Jeden, taki z kórnickiego arboretum dla Pani
Nazywa się 'Louise Marie' na cześć królowej.
Belgów
Ukłony
Michał Stanisław de Zieleśkiewicz
7. Szanowny Panie Michale
Dziękuję za przepiękny bez. Budzi nadzieję, że jednak doczekamy się kwitnących w ogrodach kwiatów...
A ja z rozrzewnieniem zastanawiam się czy ludzie żyjący za mn.w. 250 lat będą encyklopedie przez nas wydawane czytali z takim uśmiechem jak ja fragmenty Nowych Aten...
Oczywiście jeśli jeszcze będą na ziemi żyli wtedy jacyś ludzie... Bo mogą się samozlikwidować. Albo odwrotnie - gdzieś teleportować. A może oni nie będą niczego czytać?
Pozdrawiam
8. Do Pani Guantanamery
Szanowna Pani Guantanamero,
Jeżeli Europa, Polska , będzie preferowała taki model rodziny jak Biedroń, Grodzki,Szczuka, to Europa będzie kontynentem zamieszkałym przez kolorowych.
Biały człowiek nie będzie miał racji bytu.
Telewizja wyparła czytelnictwo, książkę.
Słyszę , że minister TW Znak, od cyfryzacji chce likwidacji wiejskich , gminnych bibliotek. Jutro jego dzieci będą likwidować biblioteki w Powiatach, wielkich miastach.
Pozostaną "Tory"
To zamek w Kórniku, przy którym jest bardzo stare XVIII wieczne arboretum. Kupowałem tam sadzonki róż, kwiatów.Tyle, że ani mnie ani moim znajomym te kórnickie bardzo kiepsko rosły.
Ponoć za dużo interwencji człowieka.
Zamek w Kórniku od południowej strony
Można powiększyć
Ukłony
Bez piętro niżej
Michał Stanisław de Zieleśkiewicz
9. Do Pani Guantanamery
Szanowna Pani Guantanamero,
Kolejny kórnicki bez:
TO, Syringa vulgaris, czyli lilak
pospolity, potocznie, nieprawidłowo, nazywany bzem. Pochodzi z rejonów
Półwyspu Bałkańskiego, a stał się szerzej znany w Europie w XVI wieku.
Ukłony
Michał Stanisław de Zieleśkiewicz